Η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής (και της Μεγάλης Εβδομάδας)

 

Η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής (και της Μεγάλης Εβδομάδας)

Μεταξύ των μακρών νηστειών του έτους η νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι η αρχαιότερη και αυστηρότερη περίοδος νηστείας. Ξεκινά από την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει με το Μεγάλο Σάββατο.

Με ιδιαίτερη αυστηρότητα λοιπόν νηστεύουμε την πρώτη ή αλλιώς Καθαρά Εβδομάδα. Λάδι (και οίνο) καταλύουμε μόνο το Σάββατο και την Κυριακή. Με τον ίδιο περίπου τρόπο οφείλουμε να νηστεύουμε και το άλλο διάστημα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, από λάδι (και οίνο) απέχουμε όλες τις ημέρες της εβδομάδας και όχι μόνο την Τετάρτη και την Παρασκευή, ενώ λάδι και οίνο καταλύουμε μόνο το Σάββατο και την Κυριακή. Εξαιρέσεις της νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής Των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων επιτρέπεται η κατάλυση οίνου και ελαίου. Τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου καταλύουμε και ψάρι. Την Κυριακή των Βαϊων καταλύουμε ψάρι.

Θα πρέπει να τονίσουμε ότι το Σάββατο και την Κυριακή καταλύουμε υποχρεωτικά οίνο και έλαιο, με μία εξαίρεση: Το Μεγάλο Σάββατο, το μοναδικό Σάββατο του έτους που νηστεύουμε, είναι ημέρα αυστηρής νηστείας.

Η νηστεία δεν είναι εφεύρημα ανθρώπινο, ως ισχυρίζονται κάποιοι. Αντίθετα είναι θεία και πρώτη εντολή. Ο Μ. Βασίλειος γράφει ότι “συνηλικιώτης εστί της ανθρωπότητος” (είναι συνομήλικη με την ανθρωπότητα). “Νηστεία εν τω παραδείσω ενομοθετήθη· την πρώτην εντολήν έλαβεν ο Αδάμ· “Από ξύλου του γινώσκειν καλόν και πονηρόν ου φάγεσθε απ' αυτού”. Το δε ου φάγεσθε, νηστείας και εγκρατείας νομοθεσία”, αποφαίνεται ο ιερός πατήρ. Γνωστό δε σε όλους μας τυγχάνει, ότι ο πρώτος άνθρωπος Αδάμ, παρασυρθείς από τον διάβολο, αθέτησε και παρέβη την εντολή αυτή, απώλεσε τον Παράδεισο και απεμακρύνθη του Θεού. Αλλά οι καταφρονητές της πίστεως, καίτοι τα με την νηστεία είναι τόσο καθαρά από πλευράς Γραφής, αρνούνται την θεία προέλευσή της και διατείνονται ότι “έχει καθείς την εξουσίαν ίνα τρώγη και να πίνη όσα θέλει και οποία θέλει και όταν θέλη, και ότι η νηστεία βλάπτει την υγείαν και φέρει διαφόρους ασθενείας” (Νικηφόρος Θεοτόκης). Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι ο Χριστός, ο δεύτερος Αδάμ, ήρθε να καταργήσει τον “το κράτος έχοντα του θανάτου, τουτέστιν τον διάβολον”, ενήστευσε ο ίδιος “ημέρας τεσσαράκοντα και νύκτας τεσσαράκοντα”, κατέκρινε την φαρισαϊκή νηστεία και εδίδαξε να νηστεύουμε “νηστείαν δεκτήν και ευάρεστον τω Κυρίω”.

«Ιδού καιρός ευπρόσδεκτος,

ιδού καιρός μετανοίας

αποθώμεθα τα έργα του σκότους

και ενδυσώμεθα τα όπλα του φωτός...»

(Ιδιόμελον των Αποστίχων Εσπερινού Κυριακής της Τυρινής)