Η Παναγία της Φραγκαβίλλας

Φραγκαβίλλα

Ένα από τα διασημότερα μνημεία της χριστιανικής αρχιτεκτονικής στην Ηλεία, ο ναός της Φραγκαβίλλας, ενάμισι χιλιόμετρο περίπου από το κέντρο της Αμαλιάδας νοτιοανατολικά της, χτισμένη πάνω σε ωραίο κι αρκετά μεγάλο πλάτωμα, διαφοροποιοιημένου από το χρόνο, γεμάτο πράσινο, που προς δίδει ακόμη περισσότερη ομορφιά. Ένας γήλοφος με πανοραμική άποψη του Ηλειακού κάμπου μέχρι το Κάστρο Χλεμούτσι και τη Ζάκυνθο, το λόφο της Σκαφιδιάςαριστερότερα.
Η Φραγκαβίλλα αποτελούσε οικι σμό(ΦΡΑΝΚΑ ΒΙΛΛΑ) με βάση την πρώτη απογραφή που έκανε η Οθωμανική διοίκηση το 1460 μ.χ. Ο οικισμός της Φραγκαβίλλας εμφανίστηκε τον 7ο αι. μ.Χ. ως ένα σύνολο διάσπαρτων αγροικιών, χτισμένες από Εζερίτες ποιμένες που εκδιώχθηκαν από τον Λέοντα τον Σκληρό μετά το 811μ.χ. Τον 7ο ή 8ο αι. μ.Χ σε μια προσπάθεια αναδιοργάνωσης της εκκλησίας Πελοποννήσου, χτίζεται ο ναός της ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΠΛΑΤΥΤΕΡΑΣ. Η επικρατέστερη εκδοχή για την ονομασία της Φραγκαβίλλας είναι αυτή που αναφέρεται σε κάποιο Φράγκο ευγενή, ο οποίος είχε χτίσει στην περιοχή κάποια έπαυλη, εξοχική κατοικία ή Βίλλα όπως ονομαζόταν από τους Ρωμαίους.
Ο ναός της Φραγκαβίλλας είναι Βυζαντινού ρυθμού, όπως φαίνεται από τις πέτρες των τοίχων, που συμπληρώνεται από κεραμόπλακες, της εσωτερικής του διαίρεσης, ώστε να σχηματίζεται Σταυρός του τρούλου και γενικά της όλης τεχνοτροπίας του. Στο κέντρο του τρούλου μέσα σε κύκλο, είναι ο Παντοκράτωρ, ζωγραφισμένος στα τέλη του 1600 μ.Χ. Στο ανατολικό μέρος εικονίζονται η ετοιμασία του θρόνου, δεξιά και αριστερά ανά δύο Άγγελοι ολόσωμοι σε δέηση, ο ένας ο Αρχάγγελος Μιχαήλ και ο άλλος ο Αρχάγγελος Γαβριήλ. Στο δυτικό μέρος η Παναγία δεομένη, δεξιά και αριστερά της ανά δύο Άγγελοι. Στο βόρειο τμήμα ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος και δεξιά κι αριστερά του δύο Εξαπτέρυγα.
Στο νότιο μέρος το τετράμορφο, δεξιά και αριστερά τα Χερουβίμ και τα πολυόμματα. Στο ύψος των παραθύρων, αποκαλύφθηκαν προφήτες που κρατούν ανοιχτά ειλητάρια με κείμενα από τις προφητείες τους. Επίσης ξεχωρίζει και η αγιογραφία του Αγίου Γεωργίου ζωγραφισμένη το 1660 μ.Χ. περίπου. Πέραν όμως από τις τοιχογραφίες του ναού, αξιοπρόσεχτη είναι η ιστορική και θαυματουργός εικόνα της Παναγίας της Φραγκαβίλλας, η Θεοτόκος, η Οδηγήτρια που έχει στην αγκάλη της το Θείο Βρέφος. Είναι Βυζαντινής τέχνης που χρονολογείται από το 1050 μ.Χ. και επαργυρώθηκε το 1892. Η παραπάνω εικόνα είναι ιστορική αλλά και θαυματουργός αφού προϋπήρχε όλων των ιστορικών της Φραγκοκρατίας, της Ενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας .