Μεγάλη Τεσσαρακοστή

                                       

«Ιδού καιρός ευπρόσδεκτος,
ιδού καιρός μετανοίας
αποθώμεθα τα έργα του σκότους
και ενδυσώμεθα τα όπλα του φωτός...»
(Ιδιόμελον των Αποστίχων Εσπερινού Κυριακής της Τυρινής)

Από τη Δευτέρα μετά την Κυριακή της Τυρινής αρχίζει η Μεγάλη Τεσσαρακοστή και τελειώνει την Παρασκευή πριν από το Σάββατο του Λαζάρου (σύνολο 40 ημέρες). Είναι περίοδος αυστηρής νηστείας, εκτενών ιερών ακολουθιών και γενικώς πνευματικής περισυλλογής και μετάνοιας.
Στην Α' Οικουμενική Σύνοδο οι Άγιοι Πατέρες θέσπισαν την 40ήμερη αυτή νηστεία, κατά μίμηση της 40ήμερης νηστείας του Κυρίου στην έρημο, ώστε προετοιμασμένοι με προσευχές και ελεημοσύνες, με νηστείες και αγρυπνίες, με δάκρυα και εξομολόγηση και καθαρή συνείδηση, να εορτάσουμε τις άγιες ήμερες των Παθών και της Αναστάσεως του Κυρίου μας.
Νηστεύουμε για τα ιδικά μας αμαρτήματα, λέει ο Άγιος Χρυσόστομος και όχι για το Πάσχα ή τη Σταύρωση του Κυρίου μας.
Λέγεται η Τεσσαρακοστή αυτή «Μεγάλη», γιατί:

α. Είναι μεγάλα τα γεγονότα στα όποια οδηγούμαστε (Πάθη - Ανάσταση).

β. Η νηστεία την περίοδο αυτή είναι αυστηρή και διαφέρει από τη νηστεία της Τεσσαρακοστής των Χριστουγέννων. Δηλ. είναι αλάδωτη (δεν τρώμε λάδι), πλην Σαββάτου και Κυριακής. Όλες τις άλλες ημέρες τρώμε ξηροφαγία ή αλάδωτα φαγητά. Εννοείται ότι αυτή τη νηστεία την εφαρμόζουν οι υγιείς. Όσοι έχουν προβλήματα υγείας, παίρνουν ευλογία από τον Εξομολόγο, τον Πνευματικό τους και ρυθμίζουν το ζήτημα. Η νηστεία είναι παθοκτόνος και όχι σωματοκτόνος.
Η πρώτη ήμερα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής λέγεται «Καθαρά Δευτέρα», καθώς και όλη η πρώτη εβδομάδα «Καθαρά Εβδομάς», επειδή οι πιστοί «καθαίρονται δια της νηστείας».
Το Τυπικό κατά την Μεγάλη Τεσσαρακοστή
Στην περίοδο αυτή πραγματοποιούνται πολλές και σημαντικές αλλαγές. Δηλ. στις πέντε νηστίσιμες ημέρες της εβδομάδας, (Δευτέρα έως Παρασκευή), δεν εφαρμόζεται το καθιερωμένο τυπικό: Το πρωί ακολουθία του Μεσονυκτικού και Όρθρου με ή χωρίς Θεία Λειτουργία και το απόγευμα ή ακολουθία του Εσπερινού.

Αιτία των αλλαγών είναι οι νέες ακολουθίες που προστίθενται στην περίοδο αυτή: Η Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων, που συνήθως τελείται Τετάρτη και Παρασκευή, οι Χαιρετισμοί και το Μέγα Απόδειπνο.

Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, στην οποία για μια ακόμη φορά μάς εισάγει η Εκκλησία μας, είναι ο ευπρόσδεκτος καιρός και ο καιρός της μετανοίας. Και κατά την περίοδο αυτή οι χριστιανοί καλούμαστε να «πετάξουμε από πάνω μας τα έργα του σκότους και να ντυθούμε τα όπλα του φωτός».

Πρώτ’ απ’ όλα, η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι καιρός ευπρόσδεκτος. Ευπρόσδεκτος σημαίνει κατάλληλος, ενδεδειγμένος. Και ευπρόσδεκτος καιρός, όπως τον εννοεί ο απόστολος Παύλος, είναι ο καιρός της χάριτος, ο καιρός κατά τον οποίο μάς δέχεται ο Θεός, μας εισακούει και μάς σώζει. Είναι ο χρόνος στη διάρκεια του οποίου ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να αγωνιστεί για να επιτύχει τη σωτηρία του.


Αδελφοί μου,
«Έφθασε καιρός, ή των πνευματικών αγώνων αρχή...»! Είναι η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ο ευπρόσδεκτος καιρός, ο καιρός μετανοίας, που για μια ακόμη φορά μάς χαρίζει η αγάπη του Θεού.
Ας τον υποδεχτούμε με χαρά και ας τον αξιοποιήσουμε φιλότιμα.
Ας μάς αξιώσει ο Κύριος με τις πρεσβείες της παναγίας Μητέρας Του και τις μεσιτείες πάντων των Αγίων,
«τον αγώνα τον καλόν αγωνίσασθαι,
τον δρόμον της νηστείας εκτελέσαι,
την πίστιν αδιαίρετον τηρήσαι,
τας κεφαλάς των αοράτων δρακόντων συνθλάσαι,
νικητάς τε της αμαρτίας αναφανήναι
και ακατακρίτως φθάσαι προσκυνήσαι
και την αγίαν Ανάστασιν».

ΚΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ